A-TN4-a | Tám Mối Phúc chính là Bí quyết để sống hạnh phúc

 

Năm A
Chúa Nhật thứ 4 Thường Niên

(Bài 1)

Tám Mối Phúc chính là
Bí quyết để sống hạnh phúc

I. ĐỌC LỜI CHÚA

● Xp 2:3.3:12-13: ⁽³⁾ Hỡi tất cả những ai nghèo hèn hãy tìm kiếm Người; hãy tìm sự công chính, hãy tìm đức khiêm nhường, anh em sẽ được che chở trong ngày thịnh nộ của Đức Chúa.

● 1Cr 1,26-31: ⁽²⁷⁾ Những gì thế gian cho là yếu kém, thì Thiên Chúa đã chọn để hạ nhục những kẻ hùng mạnh; ⁽²⁸⁾ những gì thế gian cho là hèn mạt không đáng kể, là không có, thì Thiên Chúa đã chọn để huỷ diệt những gì hiện có.

● TIN MỪNG: Mt 5:1-12a

Tám mối Phúc

⁽¹⁾ Thấy đám đông, Đức Giêsu lên núi. Người ngồi xuống, các môn đệ đến gần bên. ⁽²⁾ Người mở miệng dạy họ rằng: ⁽³⁾ «Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ. ⁽⁴⁾ Phúc thay ai hiền lành, vì họ sẽ được Đất Hứa làm gia nghiệp. ⁽⁵⁾ Phúc thay ai sầu khổ, vì họ sẽ được Thiên Chúa ủi an. ⁽⁶⁾ Phúc thay ai khát khao nên người công chính, vì họ sẽ được Thiên Chúa cho thoả lòng. ⁽⁷⁾ Phúc thay ai xót thương người, vì họ sẽ được Thiên Chúa xót thương. ⁽⁸⁾ Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch, vì họ sẽ được nhìn thấy Thiên Chúa. ⁽⁹⁾ Phúc thay ai xây dựng hoà bình, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa. ⁽¹⁰⁾ Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chính, vì Nước Trời là của họ. ⁽¹¹⁾ Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị người ta sỉ vả, bách hại và vu khống đủ điều xấu xa. ⁽¹²⁾ Anh em hãy vui mừng hớn hở, vì phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao».

II. CHIA SẺ

Câu hỏi gợi ý:

1. «Tám Mối Phúc» của Đức Giêsu nên hiểu theo nghĩa nào? Nghĩa đen hay nghĩa tâm linh?

2. «Tâm hồn nghèo khó» là gì? Những người đang khổ vì nghèo mà ta thường gặp là người hạnh phúc thật sao? Người «sầu khổ» sao lại hạnh phúc được?

Suy tư gợi ý:

1. «Tám Mối Phúc» đều là
những chân lý rất nghịch lý

Đọc bài «Tám Mối Phúc» của Đức Giêsu, ai cũng nhận ra tám điều rất nghịch lý. Nghịch lý là đi ngược lại với lôgích thông thường của con người. Trong Tin Mừng, cũng như trong cuộc sống, có rất nhiều nghịch lý. Chẳng hạn những câu: «Ai muốn cứu mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liều mất mạng sống mình vì Thầy, thì sẽ tìm được mạng sống ấy» (Mt 16:25); hay «Sức mạnh của Thầy được biểu lộ trọn vẹn trong sự yếu đuối» (2Cr 12:9); chính vì thế, «khi tôi yếu, chính là lúc tôi mạnh» (2Cr 12:10). Tuy nghịch lý, nhưng lại rất thực tế, và suy cho cùng, nhất là khi đã có thật nhiều kinh nghiệm trường đời, thì lại thấy chúng vô cùng hữu lý.

«Tám Mối Phúc» là bài giảng đầu tiên của Đức Giêsu, được Ngài thực hiện trên núi, nơi tượng trưng cho những gì cao cả nhất. Toàn bộ những gì Đức Giêsu rao giảng và hành động để thực hiện Nước Trời, và chính cuộc sống vì Nước Trời của Ngài đều minh giải cho bài giảng đầu tiên ấy. Vì thế, Giáo Hội thật hữu lý khi gọi «Tám Mối Phúc» là «Hiến Chương Nước Trời». Đó là những nguyên lý căn bản nhất để thực hiện Nước Trời – tức Thiên Đàng hay Hạnh Phúc đích thực – ngay trong chính tâm hồn mình, trong đời sống cá nhân / xã hội, và trong cuộc sống vĩnh cửu mai sau.

2.  Phải hiểu «Tám Mối Phúc» theo nghĩa tâm linh

Thông thường, những câu diễn tả chân lý thâm sâu trong kinh điển của các tôn giáo đều phải hiểu theo nghĩa tâm linh, huyền nhiệm. «Tám Mối Phúc» là những chân lý căn bản nhất của Kitô giáo, cũng không ra ngoài quy luật ấy. Hiểu theo nghĩa đen thì có thể đúng, nhưng rất nhiều khi không phù hợp. Vậy muốn hiểu «Tám Mối Phúc» theo nghĩa tâm linh thì phải hiểu thế nào?

a) Chúa nói: «Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ» (Mt 5.3). Câu này khuyên ta phải «nghèo» lòng tham. Tâm hồn nghèo khó là tâm hồn ít lòng tham, ít dục vọng. Rất nhiều người nhờ tham lam mà trở nên giàu có; những người này tuy giàu nhưng vẫn khổ. Nhưng vẫn có một số ít người tuy giàu sang mà lại ít lòng tham, ít tham vọng; họ thường sung sướng. Cũng vậy, nhiều người vì ít lòng tham mà trở nên nghèo; họ là những người nghèo mà không thiếu, không khổ, vì họ hài lòng với những gì mình có. Nguyễn Công Trứ viết: «Tri túc tiện túc, đãi túc hà thời túc?» (nghĩa là: Biết đủ thì đã đủ, không biết đủ thì biết đến bao giờ mới đủ?) Trái lại có rất nhiều người nghèo nhưng lại đầy lòng tham, đầy tham vọng, nên họ khổ sở hơn ai hết: vừa nghèo lại vừa khổ.

Đối tượng tham muốn của hầu hết mọi người là của cải vật chất như tiền bạc, đất đai, nhà cửa, những phương tiện để cuộc sống được thoải mái như xe cộ, các loại máy móc… Những người có trí tuệ hơn thì đối tượng tham muốn là tài năng, danh vọng, quyền bính, địa vị, uy tín, lòng kính trọng của mọi người dành cho mình…

– Tham muốn giống như một bệnh ghiền, nó đòi hỏi và thôi thúc con người phải thỏa mãn cơn ghiền. Không thỏa mãn thì chịu không nổi: bực bội, khó chịu, phiền muộn vô cùng. Nhưng cơn ghiền chỉ được thỏa mãn trong một thời gian ngắn rồi lại đòi hỏi tiếp. Cứ thế mà tái diễn suốt cuộc đời. Tham muốn, cơn ghiền, giống như một túi bị lủng đáy, cứ đầy được ít lâu lại trở nên rỗng tuếch rồi lại đòi hỏi phải đầy nữa. Tham muốn đòi hỏi phải được thỏa mãn, nếu không thỏa mãn, ta sẽ khó chịu, bực bội, đau khổ, không hạnh phúc.

Nhưng thỏa mãn nó, nhiều khi ta phải nhúng tay vào tội ác, làm những điều thất đức, vô lương tâm. Từ đó, đời sống ta không còn được an ổn, thậm chí có thể bị những hậu quả tai hại vì những tội ác ta gây nên. Do đó, tham muốn chẳng những khiến ta làm cho người khác đau khổ, mà chính ta cũng chẳng được hạnh phúc. Tóm lại, tham muốn thường tạo nên đau khổ. Vì thế, ta nên bỏ bớt tham muốn trong cuộc đời. Càng ít tham muốn thì càng dễ hạnh phúc.

b) Chúa nói: «Phúc thay ai sầu khổ, vì họ sẽ được Thiên Chúa ủi an» (Mt 5:5).  Câu này khuyên ta đừng ham sướng, cũng đừng sợ khổ, hãy sẵn sàng chấp nhận đau khổ. Người càng sợ đau khổ thì càng nhạy bén với đau khổ, càng dễ đau khổ, càng hấp dẫn đau khổ đến với mình. Dân gian có câu: «Ghét của nào, Trời trao của ấy». Còn người sẵn sàng chấp nhận đau khổ, sẵn sàng «vác thập giá mình» (Mt 16:24)  thì vui vẻ khi đau khổ đến, và thái độ ấy hóa giải được đau khổ. 

Kinh nghiệm cho tôi thấy: không phải cứ sẵn sàng đón nhận đau khổ thì tất nhiên đau khổ sẽ tới, trái lại thì đúng hơn. Thái độ này khiến đau khổ ít xảy ra hơn. Nếu đau khổ có tình cờ hay ngẫu nhiên xảy đến, người có đức tin sẽ nhìn ra đó là thánh ý Thiên Chúa, vì như Chúa nói: «Hai con chim sẻ chỉ bán được một hào phải không? Thế mà, không một con nào rơi xuống đất ngoài ý của Cha anh em. Vậy anh em đừng sợ, anh em còn quý giá hơn muôn vàn chim sẻ» (Mt 10:29.31). Một khi đã nhận ra thánh ý Chúa, ta vui lòng chấp nhận vì biết rằng thánh ý Chúa luôn có lợi cho mình. Đó là cách khôn ngoan nhất để ít đau khổ nhất, đau khổ chủ quan cũng như khách quan.

c) Chúa nói: «Phúc thay ai hiền lành, vì họ sẽ được Đất Hứa làm gia nghiệp» (Mt 5.4); «Phúc thay ai xót thương người, vì họ sẽ được Thiên Chúa xót thương» (Mt 5:7); «Phúc thay ai xây dựng hoà bình, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa» (Mt 5:9). Những câu này khuyên ta hãy yêu thương tha nhân và nỗ lực đem lại bình an hạnh phúc cho họ. Người thật lòng yêu thương tha nhân sẽ được mọi người yêu mến kính phục. Người lấy đau khổ của tha nhân làm đau khổ của mình, lấy hạnh phúc của tha nhân làm hạnh phúc của mình sẽ tự giải thoát khỏi «cái tôi» của mình, là cái đem lại cho ta biết bao âu lo, phiền muộn. Đó chính là tinh thần «từ bỏ chính mình» của Tin Mừng (x. Mt 16:24). 

Sự cao thượng của người có tâm hồn vị tha sẽ đem lại bao nguồn vui siêu nhiên sâu xa, vượt cao hơn những nguồn vui tự nhiên. Tình yêu làm con người nên giống Thiên Chúa hơn bất kỳ một nhân đức nào khác, vì bản chất của Thiên Chúa là tình yêu (x. 1Ga 4:8.16).

d) Chúa nói: «Phúc thay ai khát khao nên người công chính, vì họ sẽ được Thiên Chúa cho thoả lòng» (Mt 5:6); «Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch, vì họ sẽ được nhìn thấy Thiên Chúa» (Mt 5:8). Những câu này khuyên ta hãy quyết tâm nên thánh như Đức Giêsu đã mời gọi: «Anh em hãy nên hoàn thiện, như Cha anh em trên trời là Đấng hoàn thiện» (Mt 5:48). Sự hoàn thiện chính là thực hiện được tinh thần «Tám Mối Phúc» này. 

Bí quyết để sống được những mối phúc này là tinh thần xả kỷ, quên mình hay «từ bỏ chính mình» (Mt 16:24), coi nhẹ «cái tôi» của mình và những gì là của mình: ý riêng, lập trường riêng, quyền lợi riêng… Càng coi nhẹ «cái tôi» của mình, cuộc sống càng trở nên nhẹ nhõm, thanh thản, nên rất dễ được bình an. Tích cực hơn nên việc hoàn thiện là quan tâm thực hiện thánh ý Thiên Chúa như Đức Giêsu. Ngài nói: «Tôi tự trời mà xuống, không phải để làm theo ý tôi, nhưng để làm theo ý Đấng đã sai tôi» (Ga 6:38). Thánh ý Thiên Chúa được tỏ lộ qua Lời Ngài, đặc biệt qua những biến cố, những nghịch cảnh xảy đến trong cuộc đời ta. Đây chính là tinh thần «theo Chúa» của Tin Mừng (x. Mt 16:24).

đ) Chúa nói: «Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chính, vì Nước Trời là của họ» (Mt 5:10); «Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị người ta sỉ vả, bách hại và vu khống đủ điều xấu xa. Anh em hãy vui mừng hớn hở, vì phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao» (Mt 5:11-12). Trong xã hội đầy nhiễu nhương như thời nay, sống trong sạch, công chính – giống như lội ngược dòng nước – không phải chuyện dễ. 

Hơn nữa, người thật sự công chính không chỉ sống công chính cho riêng mình, mà còn nỗ lực đem lại công lý và hạnh phúc cho xã hội. Họ can đảm chống bất công, chống áp bức, bênh vực những kẻ yếu đuối, cô thân cô thế, lên tiếng thay cho những kẻ không có tiếng nói thường bị bắt nạt, đàn áp. Vì thế, người công chính giống như một cái gai cản trở những kẻ gian tham thực hiện những ý đồ sai trái, độc ác của họ hầu đạt được của cải, danh vọng, quyền bính. 

Do đó người công chính đích thực thường bị bạc đãi, bách hại… Chính vì thế, có danh nhân nọ nói: «Trong một xã hội đầy bất công, nơi ở của những người công chính thường là nhà tù». Nhưng với lý tưởng công chính, họ không lấy thế làm khổ mà vui vì đã thắng được chính mình, đã làm theo đòi hỏi của lương tâm mình cũng là thánh ý Thiên Chúa. Và đương nhiên phần thưởng mà Thiên Chúa dành cho họ trong tương lai thật lớn lao.

Đó là những bí quyết để sống hạnh phúc ngay ở đời này phù hợp với thánh ý Thiên Chúa, và góp phần xây dựng Nước Trời ở trần gian, đồng thời tạo cho mình và cho người hạnh phúc vĩnh cửu ở đời sau. Với một cái nhìn toàn cục xuyên suốt cả đời này lẫn đời sau, thì đó chính là cách sống khôn ngoan nhất để được tổng số hạnh phúc tối đa.

III. CẦU NGUYỆN

Lạy Cha, chỉ khi nỗ lực sống «Tám Mối Phúc» của Đức Giêsu, con mới thực hiện được tinh thần «từ bỏ chính mình», «vác thập giá mình» và «theo Ngài» mà người Kitô hữu phải có. Xin cho con nhận ra rằng đó chính là những bí quyết để con được hạnh phúc ngay ở đời này, một thứ hạnh phúc thanh thoát siêu nhiên, và để làm cho mọi người chung quanh con được hạnh phúc. Có như thế, con mới xứng đáng hưởng hạnh phúc vĩnh cửu mà Cha dành cho con ở đời sau.

 Nguyễn Chính Kết