Năm
A
Thứ Tư Lễ Tro
(bài 2)
Hãy
yêu Thiên Chúa
và tha nhân
bằng một tình yêu đích thực
● Giôen 2:12-18: (12) Đây là sấm ngôn của Đức Chúa: «Ngay cả lúc này, các ngươi hãy hết lòng
trở về với Ta, hãy ăn chay, khóc lóc, và thống thiết than van». (13)
Đừng xé áo, nhưng hãy xé lòng. Hãy trở về cùng Đức Chúa là Thiên Chúa của anh
em, bởi vì Người từ bi và nhân hậu, chậm giận và giàu tình thương.
● 2Cr 5:20–6:2: (20) Nhân danh Đức Kitô, chúng tôi nài xin anh em hãy làm hoà với Thiên
Chúa. (21) Đấng chẳng hề biết tội là gì, thì Thiên Chúa đã biến
Người thành hiện thân của tội lỗi vì chúng ta, để làm cho chúng ta nên công
chính trong Người.
● TIN MỪNG: Mt 6:1-6.16-18
Bố
thí cách kín đáo
«(1) Khi
làm việc lành phúc đức, anh em phải coi chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ
thấy. Bằng không, anh em sẽ chẳng được Cha của anh em, Đấng ngự trên trời, ban
thưởng. (2) Vậy khi bố thí, đừng có khua chiêng đánh trống, như bọn
đạo đức giả thường biểu diễn trong hội đường và ngoài phố xá, cốt để người ta
khen. Thầy bảo thật anh em, chúng đã được phần thưởng rồi. (3) Còn
anh, khi bố thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm, (4) để
việc anh bố thí được kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo,
sẽ trả lại cho anh.
Cầu
nguyện nơi kín đáo
«(5) Và
khi cầu nguyện, anh em đừng làm như bọn đạo đức giả: chúng thích đứng cầu
nguyện trong các hội đường, hoặc ngoài các ngã ba ngã tư, cho người ta thấy.
Thầy bảo thật anh em: chúng đã được phần thưởng rồi. (6) Còn anh,
khi cầu nguyện, hãy vào phòng, đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh,
Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ
trả lại cho anh.
Ăn
chay cách kín đáo
«(16) Còn
khi ăn chay, anh em chớ làm bộ rầu rĩ như bọn đạo đức giả: chúng làm cho ra vẻ
thiểu não, để thiên hạ thấy là chúng ăn chay. Thầy bảo thật anh em, chúng đã
được phần thưởng rồi. (17) Còn anh, khi ăn chay, nên rửa mặt cho
sạch, chải đầu cho thơm, (18) để không ai thấy là anh ăn chay ngoại
trừ Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt
những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh».
II. CHIA SẺ
Câu
hỏi gợi ý:
1. Khi làm điều gì tốt đẹp mà ta muốn mọi người
đều biết, thì mục đích của ta là gì? Như vậy, ta làm điều đó vì ta, hay vì
Thiên Chúa?
2. Nếu ta làm điều gì tốt đẹp mà ta chỉ muốn
một mình Thiên Chúa biết thôi – vì nếu để mọi người biết thì ta không còn công
nghiệp gì trước mặt Thiên Chúa – hầu Thiên Chúa trả công cho ta, ân thưởng ta,
thì ta làm điều đó là vì ta, hay vì yêu mến Thiên Chúa?
3. Người con hiếu thảo với cha mẹ, khi làm điều
gì cho cha mẹ, có mong cha mẹ trả công cho mình không? Nếu mong cha mẹ trả công
thì ta hành xử có khác gì một người thợ làm thuê không? Cũng vậy, người yêu mến
Thiên Chúa thật sự có mong Ngài trả công cho những gì mình làm vì Ngài không?
Suy
tư gợi ý:
1. Hai khuynh
hướng tâm lý
Trong đời sống gia đình và xã hội, ai cũng đều đối
diện với hai thực tại căn bản này, là «mình»
và «người khác». Dựa trên hai thực
tại căn bản này, người ta có hai khuynh hướng tâm lý khác nhau:
– Khuynh hướng vị kỷ: coi «cái tôi» của mình là quan trọng, là trên
hết, là mục đích cho mọi hoạt động của mình. Vì thế, cũng coi hạnh phúc hay đau
khổ của mình, ý kiến hay ước muốn của mình là quan trọng. Tính vị kỷ có thể là
thô thiển mà cũng có thể rất vi tế. Người vị kỷ cách thô thiển thì ai tiếp xúc
với cũng có thể thấy ngay họ vị kỷ, vì họ chỉ làm những gì trực tiếp có lợi cho
họ mà thôi. Còn người vị kỷ cách tinh vi là người dấu kỹ bản tính vị kỷ của
mình dưới vẻ bên ngoài vị tha. Người ta thấy họ hy sinh cho người khác khá
nhiều, nhưng thật ra nếu có hy sinh cho người khác thì họ cũng đều nhắm sự hy
sinh ấy cuối cùng phải có lợi cho mình thì mình mới hy sinh, nếu không có lợi
cho họ, thì họ không chấp nhận hy sinh.
– Khuynh hướng vị tha: coi người khác
và sự đau khổ hay hạnh phúc của người khác là quan trọng; ngược lại, coi bản
thân mình và đau khổ hay hạnh phúc của mình không quan trọng bằng. Vì thế,
người có khuynh hướng vị tha sẵn sàng hy sinh cho tha nhân một cách vô vị lợi.
2. Hai thứ tình
yêu
Từ hai khuynh hướng căn bản trên phát sinh hai thứ
tình yêu: tình yêu vị kỷ và tình yêu vị tha.
– Tình yêu vị kỷ là một tình cảm hướng
đến người khác nhưng cuối cùng lại quy về chính mình. Người đời, ai cũng bị hấp
dẫn bởi những cái hay, cái đẹp, cái có lợi cho mình nơi sự vật hoặc nơi người
khác, khiến cho mình thích thưởng thức cái hay, đẹp, có lợi ấy để được vui thú,
hạnh phúc hơn. Tình yêu vị kỷ là sự gắn bó với một vật hay một người để có thể
thưởng thức cái hay, đẹp, có lợi cho mình nơi vật hay người đó. Chẳng hạn, ta
thích tiếng hót của một con chim vì nó làm ta thích thú, quên đi sầu não. Vì
thế, ta nuôi nó, trìu mến nó, vì nó có lợi cho ta. Chung quy ta gắn bó với nó
cũng vì nhu cầu của hay hạnh phúc của ta. Khi ta yêu một người chỉ vì người ấy
đẹp, người ấy dễ thương, vì ở bên người ấy thì ta dễ chịu, thoải mái, và vì
người ấy thỏa mãn được một số nhu cầu (tình cảm, kinh tế, v.v…) của ta.
Tình yêu đó là một tình yêu vị kỷ.
– Tình yêu vị tha là một sự dấn thân
của ý chí tự do hơn là một tình cảm tự nhiên. Nó là sự thúc đẩy của lương tri,
của lương tâm khiến ta gắn bó và hy sinh cho một đối tượng nào đó. Đối tượng
này có thể không có được những cái hay, cái đẹp, cái có lợi cho ta. Và ta yêu
họ không phải chỉ vì những cái hay, cái đẹp, cái có lợi ấy. Thậm chí họ có thể
là cái gì bất lợi cho ta, làm hại ta. Ta yêu họ chỉ vì ta nhận thức được họ là
hình ảnh hay hiện thân của Thiên Chúa, cũng là «cái tôi nối dài» của ta trong Nhiệm Thể của Thiên Chúa. Sự hy sinh
của ta cho họ là vô vị lợi, vì hạnh phúc của họ chứ không phải của ta. Đó mới
chính là tình yêu mà Thiên Chúa muốn ta có. Và với tình yêu này thì yêu tha nhân
cũng chính là yêu Thiên Chúa.
3. Hai khuynh
hướng đạo đức
Từ hai thực tại căn bản nói trên, là «mình» và «người khác», và từ hai thứ tình yêu nói trên, phát xuất ra hai
khuynh hướng đạo đức khác nhau: đạo đức vị kỷ và đạo
đức vị tha.
– Đạo đức vị kỷ là thứ đạo đức của
người có khuynh hướng vị kỷ, và có tình yêu vị kỷ. Mọi việc làm đạo đức của họ
đều lấy chính họ làm mục đích. Họ chỉ làm những việc tốt đẹp khi nào việc ấy có
lợi cho họ, cho hạnh phúc của họ, hoặc ở đời này hoặc ở đời sau. Họ phải «yêu Chúa», «yêu tha nhân» – tạm gọi như vậy – vì luật Chúa đòi hỏi như vậy: nếu
không yêu Chúa, không yêu tha nhân thì không được lên thiên đàng. Làm việc gì
thì họ cũng đều phải nghĩ đến chuyện Chúa sẽ trả công bội hậu cho công việc ấy,
ở đời này hoặc đời sau. Nếu Chúa mà không trả công như thế thì họ đâu chịu làm
gì cho mệt? Đó là những người đạo đức vị kỷ kiểu vi tế.
Còn những người đạo đức vị kỷ kiểu thô thiển thì họ
thực tế hơn nhiều, họ không nhắm Chúa trả công cho bằng được người khác hay
được mọi người «trả công». Chẳng hạn
khi làm một việc tốt lành nào thì họ muốn mọi người đều biết để khen ngợi, nể
phục họ, để họ được tiếng là thánh thiện, đạo đức, tốt lành, nhân hậu, biết
thương người, v.v… Nhờ vậy, họ có uy tín trước mặt người đời, được mọi người
trọng vọng, và có thể vì thế mà họ được nhiều cái lợi khác về mặt xã hội: làm
ăn dễ dàng hơn, dễ thăng quan tiến chức, dễ có những địa vị cao ngoài xã hội,
trong Giáo Hội. Trong bài Tin Mừng hôm nay, Đức Giêsu mô tả thứ đạo đức này và
khuyên ta nên vượt lên trên.
Tóm lại, người đạo đức vị kỷ kiểu thô thiển hay vi
tế, trong các hoạt động của họ, đều không thể có một động lực nào khác hơn lợi
ích của chính bản thân họ.
– Đạo đức vị tha là thứ đạo đức của
người có khuynh hướng vị tha và có tình yêu vị tha. Họ yêu Chúa là vì Chúa, yêu
tha nhân là vì tha nhân, không cần một sự trả công hay phần thưởng nào cho
những hy sinh hay hoạt động của họ, cho dù ở đời này hay đời sau. Tình yêu tự
nó là động lực duy nhất thúc đẩy họ làm tất cả cho người mình yêu. Họ đúng là
người thật sự quên mình, từ bỏ mình như Đức Giêsu đòi buộc đối với những ai
theo Ngài. Tuy dù họ không làm vì ích lợi cho họ, nhưng họ chính là người có
khả năng hy sinh nhiều nhất cho Thiên Chúa và tha nhân. Vì thế, tuy dù họ chẳng
cần một phần thưởng hay sự trả công nào cả, nhưng họ mới chính là những người đáng
thưởng nhất, và phần thưởng dành cho họ sẽ là bội hậu nhất. Vì họ mới
chính là người yêu thật sự.
Hôm nay chúng ta bước vào mùa Chay, thiết tưởng đây
là thời điểm thuận tiện nhất để ta sám hối, để ta suy nghĩ về tình yêu của ta
đối với Thiên Chúa và tha nhân. Hãy nghiêm túc phản tỉnh, hồi tâm, xét lại xem
tình yêu của ta đối với Thiên Chúa và tha nhân có đích thực là tình yêu hay
không? Hay đó chỉ là một tình yêu giả hiệu, tình yêu vị kỷ: có vẻ như ta yêu
Thiên Chúa và tha nhân, nhưng thực ra là ta chỉ yêu chính bản thân ta thôi. Và
đạo đức của ta là thứ đạo đức gì? Đạo đức vị kỷ hay đạo đức vị tha? Muốn biết
được tình yêu và đạo đức của ta đối với Thiên Chúa và tha nhân có đích thực hay
không, khi làm điều gì tốt đẹp, hãy tự hỏi: Nếu tôi làm việc tốt lành này mà
không ai biết tới, mà Thiên Chúa không trả công cho tôi, thì tôi có còn muốn
làm hay không?
4. Thực tế trên đời
Thật ra, trên đời, rất hiếm người có được một tình
yêu đối với Thiên Chúa và tha nhân hoàn toàn vị tha, rất hiếm người có được thứ
đạo đức hoàn toàn vị tha. Thông thường, dù ta có đạo đức đến đâu, thì mọi hy
sinh, mọi việc tốt đẹp ta làm, đều phần nào vì Thiên Chúa, vì tha nhân, và phần
nào vì ích lợi cho chính bản thân ta. Người cao thượng, người «đạo cao đức cả» thì phần vị tha nhiều
hơn phần vị kỷ; còn người bình thường thì hai phần tương đối bằng nhau; còn
người tầm thường thì phần vị kỷ trội hơn.
Trong mùa chay này, chúng ta nên quan tâm đến việc
luyện tâm, để càng ngày tâm của ta càng trở nên vị tha hơn, làm mọi việc lành
phúc đức một cách vô vị lợi hơn, làm việc thiện vì nó đáng làm, chứ không phải
vì làm thì ta sẽ được Chúa hay được người khác thưởng.
III. CẦU NGUYỆN
Lạy Cha, yêu Cha và yêu tha nhân bằng một tình yêu
đúng nghĩa thật là khó. Hồi tâm phản tỉnh lại, con nhận ra rằng tình yêu con
dành cho Cha và tha nhân có khuynh hướng vị kỷ nhiều hơn. Nghĩa là xét cho
cùng, con yêu bản thân con nhiều hơn yêu Cha và hay yêu tha nhân. Và thứ đạo
đức con đang có chỉ là thứ đạo đức mang nhiều mầu sắc vị kỷ. Nhưng con thường
nghe được tiếng Cha mời gọi con yêu thương bằng một tình yêu đích thực, vị tha,
như tình yêu mà Cha yêu thương con, yêu thương nhân loại. Con biết rằng chỉ khi
con yêu được như vậy, con mới trở nên hình ảnh trung thực của Cha.
Nguyễn Chính Kết
http://1234chiase.blogspot.com/
No comments:
Post a Comment